Mauxnik kəndi
Maxunik İranın şimal-şərqində 1500 il öncə qurulmuş kənddir.Əfqanıstan sərhədindən 75 km aralıda yerləşəe kənddə 100 il əvvəl yaşayan insanların boyu təxminən 1 metr olub. Dünyanın orta boy göstəricisindən 50 sm qısa…
2005-ci ildə bölgədə 25 sm uzunluğundan mumyalanmış bir insan cəsədi tapılıb. Bundan sonra Muxanikin də aralarında olduğu 13 kəndin bir zamanlar “Liliputlar şəhəri” olduğu barədə fərziyələr yayılıb.
Mütəxəssislər mumyanın 400 il öncə ölmüş yarımçıq doğulmuş bir uşaq olduğunu açıqlasa da, əvvəllər Maxunikdə yaşayan kəndlilərin boyunun normaldan daha qısa olduğuna dair iddialar davam edir. Kəndlilərin boyunun qısa olmasının əsas səbəblərindən biri yektərli səviyyədə qidalanmamaları ilə bağlıdır. Bu quraq və ucqar bölgədə heyvandarlıqla məşğul olmur, sadəcə turp, buğda, aprpa və xurma kimi bitkilər yetişdirilirmiş, insanlar sadəcə bunlarla qidalanmırmış.
Kəndin ən ilginc xüsusiyyətlərindən biri İran mətbəxində və qonaqpərvərliyində önəmli bir yeri olan çay qəbul edilmirmiş. Maxunik kəndinin tarixi memarlıq və ənənələriilə bağlı araşdırmalar aparan 61 yaşlı tarixçi Əhməd Rahmana əvvəllər kənddə çayı ancaq tiryək istifadəçilərinin içdiyinə dair inanc olduğunu bildirir.
XX əsrin ortalarında yolların çəkilməsindən sonra Maxunik sakinləri İranın digər bölgələrindəki düyü, toyuq kimi qidaları əldə etməyə başlayıb. İndi kəddə yaşayan 700 nəfərdən çox insanın boyu normal olsa da, əcdadlarının boyunun qısa olduğunu göstərən kifayət qədər fakt var. Belə ki, qədim kənddəki 80-ə qədər evin tavanı çox alçaqdır və bu kəndlilərin boyunun kiçik olmasından xəbər verir.
Əhməd Rahmana isə bu evlərin bu qədər kiçik tikilməsinin sadəcə orda yaşayan insanların qısa boylu olmasından qaynaqlanmadığını deyir. Onun sözlərinə görə, normal yol və yük daşıyacaq heyvan olmadığından insanlar evlərini tikdikləri daşları və digər ləvazimatları uzaq yerlərdən özləri daşımalı idi. Evlərin kiçik olması daha az material tələb etdiyi kimi, qızdırılması və soyudulmasıda asan olur. Həmçinin kiçik olduğundan işğalçıların uzaqdan onları görməsini çətinləşdirir.
Kənddə yaşayış bu gün də asan deyil. Çox az olan əkin sahələri son illərdə quraşlıq səbəbindən daha da azalıb. Gənclər isə iş tapmaq üçün başqa bölgələrə üz tutub.
“İş üçün şəhərə gedən gənclər kəndə pul və qida göndərir. Qadınlar burda toxuculuqla məşğul olur. Başqa iş yoxdur. Yaşlılar isə dövlətin yardımı ilə yaşayır” deyə Əhməd Rahmana bildirir.
