Ötən ili ziyanla başa vurduğu bəyan edilən və regionda ən baha bilet qiymətləri olan “Azərbaycan Hava Yolları”nda xidmət və ticarət məhsullarının satış qiymətləri də yüksəkdir.
Yolu hava limanına düşən sərnişinlər burada olan zaman susuzlamasalar yaxşıdır. Əks halda, adi içməli su üçün onlardan 4 manat tələb olunacaq. Xatırladaq ki, bu cür qazsız və qazlı sular şəhərin müxtəlif ticarət obyektlərində 50, 70 qəpiyə təklif olunur.
Müxtəlif məhsullar, eləcə də xidmətlər üçün hədsiz dərəcədə yüksək qiymət tələbi təkcə AZAL-da müşahidə olunmur. Müxtəlif istirahət mərkəzlərində, “Bakı Beynəlxalq” Avtovağzalında da bu cür hallar müşahidə olunur.
Bəs, ölkə qanunvericiliyində bu kimi halların qarşısını alan müddəalar varmı?
İqtisadçı Razi Abbasbəyli “Cümhuriyət” qəzetinə açıqlamasında bildirib ki, Azərbaycan Hava Yolları Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti, “Şahdağ” İstirahət Mərkəzi və bu digər dövlət qurumlarının nəzdində olan istirahət mərkəzləri və sanatoriyalar dövlət büdcəsindən ayrılan dotasiya ilə fəaliyyət göstərdiyinə görə, bu qurumlarda əhaliyə göstərilən xidmətlə bağlı qiymətlər Azərbaycan Respublikasının istehlak qanunları ilə tənzimlənməlidir:
“Bu müəssisələr özəl sahibkarlıq subyekti olmadığından həmin obyektlərin rəhbərlərinin və ya orada fəaliyyət göstərən ticarət köşklərinin rəhbərlərinin müstəqil qiymət siyasəti yürütmək imkanları yoxdur. İstehlakçılarla bağlı qanunlar bunu qadağan edir. Çünki dövlət büdcəsi Azərbaycan xalqının nemətləri hesabına formalaşırsa, bu büdcədə maliyyələşən hava limanları, dəmiryol vağzalları, istirahət mərkəzləri əhalinin orta aylıq əməkhaqqını, illik gəlirlərini və ölkədaxilindəki mövcud bazar münasibətərini nəzərə almalıdırlar. Ölkənin İqtisadiyyat Nazirliyi, istehlakçıların hüquqlarını müdafiəsi ilə bağlı əlaqədar qurumlar bu qiymət siyasətinə nəzarət etməlidir. Necə ki, dövlət elektrik, qaz, su, pərakəndə və topdan satılan benzinin qiymətlərini Taarif Şurası tərəfindən tənzimlənir, dövlətdən dotasiya alan qurumlarda da əhaliyə göstərilən xidmət və ticarət münasibətlərində də tariflərin müəyyən edilməsinə müdaxilə etməlidir, amma təəssüf ki etmir”.
İqtisadçı deyir ki, bu da həm yerli əhalinin, həm də xaricdən gələn turistlərin narazılığına səbəb olur:
“İstər yerli, istərsə də əcnəbi vətəndaşlara münasibətdə bizdə belə bir təfəkkür formalaşıb ki, əgər bu adamlar istirahətə çıxıblarsa, onlar mütləq çox zəngin adamlardır. Dünyanın heç bir ölkəsində belə bir yanaşma yoxdur. Orta və aşağı səviyyədən olan şəxslərin də aşağı büdcə ilə istirahət etmələri üçün şərait olmalıdır. Təəssüf ki, ölkədaxilindəki turizm mərkəzlərində bu faktorlar nəzərə alınmır. Heç olmasa, dövlətin müdaxilə edə biləcəyi yerlərdə bu məqam nəzərə alınmalıdır. Ölkəyə daha çox turistin cəlb edilməsi, eləcə də vətəndaşların istirahət imkanlarının genişləndirilməsi ölkəyə daxil olan valyutanın həcminə müsbət təsir göstərir, həm də vətəndaşların nəğd pul kütləsinin özlərində saxlamasına deyil, dövriyyəyə çıxarılmasına səbəb olur. Bununla da sahibkarlıq udur. Çox acınacaqlı vəziyyətdir ki, ölkəmizdəki bir sıra obyetklərdə həm xidmət həm ticarət obyektlərindəki qiymətlərə nəzarət olunmur. Kim necə istəyir qiymət müəyyənləşdirir”.
Razi Abbasbəyli deyir ki, özəl turizm mərkəzlərində bunu həyata keçirmək çətindir:
“Çünki dövət təklif olunan qiymətlərə müdaxilə edə bilməz. Bunun qanuni əsası da yoxdur. Amma dövlət müəyyən tövsiyə xarakterli addımlar ata bilər. Paytaxt Bakıda Dənizkənarı Bulvar İdarəsi Nazirlər Kabinetinin yanında fəaliyyət göstərən bir qurumdur. Prospektin digər tərəfindən isə “İçərişəhər” Dövlət Qoruğu yerləşir. Hər iki qurum dövlət büdcəsindən maliyyələşir. Amma hər ikisində turistlərə təklif olunan qiymətlər çox yüksəkdir. Həm AZAL-da, həm “Şahdağ”-da, həm Bulvar İdarəsində, həm də “İçərişəhər”-də, həm dəmir yollarındakı qiymətlərə dövlət birbaşa müdaxilə edə bilər. Buradakı qiymətlər vətəndaşların və xaricdən gələn turistlərin büdcəsinə uyğunlaşdırılmalıdır. Bu çox vacib məsələdir”.
