Gəzməli-görməli yerlər – İzmir

Turizm mərkəzləri ilə ad qazanmış olan İzmir, mərkəzdə böyük bir zaman keçirə biləcəyi yerlərə ev sahibliyi edir. İzmirdəki ziyarət yerlərindən anladığınız kimi bir çox mədəniyyətin Helen Mədəniyyəti ilə respublika tarixinə böyük maraq göstərdiyi bir şəhərdir. Mədəni inkişaf etmiş yerli əhali tərəfindən dəstəklənən sərmayələrlə keçmişdən bu günə qədər  zənginlik artırmağa davam edir.

İzban  avtobusları və metro xəttləri İzmirdə turistik sahələrə çatmaq üçün işi  asanlaşdırılır. Bundan əlavə, bu yerlərin siyahısı boyunca ətraflı şəkildə qeyd olunduğu şəhərlərdə qalmağınız üçün bir çox imkanlar var. Həm də xatırlatmaq istərdim ki, Müzekart ilə bir ildə İzmirdə 2  muzey ziyarət edə bilərsiniz.

1. Saat Qülləsi

İzmirin simvollarından biri olan Saat Qülləsi, Konak Meydanının mərkəzində yerləşir. Şəhərin mərkəzində olmağınız səbəbiylə ilk növbədə yerinizə çıxa biləcəyiniz bina, Raymond Charles Pére tərəfindən hazırlanmışdır. 1901-ci ildə Alman Konsulluğu binasının planları hazırlanmış, Böyük Vizier Mehmet Said Paşanın əmri ilə Abdülhamit taxtının 25 illiyinə həsr olunmuşdur. Şimali Afrika temalı sütunlardan yuxarı qalxaraq, qüllənin alt hissəsi, özünəməxsus mimari xüsusiyyətlərindən ötrü Osmanlıların qalan hissəsindən fərqli olaraq, bulaq kimi görünə bilən qüllədir.

2. Tarixi Lift

Konak rayonunun Karataş rayonunda yerləşən tarixi lift, 1907-ci ildə Yəhudi iş adamı Nesim Levi tərəfindən tikilmişdir. Mithatpaşa və Şehit Nihatbey küçələri arasındakı nəqliyyat, binanın tikintisindən əvvəl bölgədə yaşayan türklər “Karataş pilləkənləri” ilə əlaqələndirildi və yəhudilər 155 addımlı piyada yolları vasitəsilə “Davidaslar merdivenleri” adlandırıldılar, lift ilə asanlıqla quruldular. Bu gün fəaliyyətini davam etdirən liftin yuxarı hissəsində, görünüşündən zövq ala bilərsiniz və istəsəniz kafeteryada dadlı bir yemək əldə edə bilərsiniz. Binanın altındakı Dario Moreno küçəsində şəkillər çəkmədən ərazini tərk etməyi məsləhət görürəm.

3. Kemeraltı bazarı

Mezarlıkbaşı Məhəlləsi və Konak Meydanı arasındakı Kemeraltı Çarşı, dənizi 1650-1670 illəri arasında dolduraraq meydana gətirdi. Çarşıların bir çox istifadə olunmamış yaşayış yerləri və bir çox reklam yerləri olan ilk sakinlər itfaiyicilərə, kömür mədənçilərinə, dırnaqlara və ədviyyatlara çevrildi. Hal-hazırda, Hisar məscidinə, Kızlarağası Hanı’ya ziyarət üçün çarşı sahəsini ziyarət edə bilərsiniz  və əlverişli geyimli məhsulların satışının başlıca bir yerə çevrilməsinə baxmayaraq, İzmirin küçə  şirniyyatlarını dadacaqsınız.

4. Telefarik

İzmirin mərkəz mahallarından biri olan Balçova’da fəaliyyət göstərən teleferik, baxım olmaması şərti ilə həftənin hər günü 10.00-22.30 saatları arasında fəaliyyət göstərir. Yaxın zamanda əhatəli bir yeniləmə işiylə təkrardan xidmətə alınan nəqliyyat vasitəsinin çalışdığı təpə, şam ağaclarının səbəb olduğu bol oksigenli havası və körfəz mənzərəsi sayəsində yerli xalqın ilk açıldığı gündən bəri gözdəsi olmuş vəziyyətdədir. 3 dəqiqəlik bir səfərlə üst qisiminə çata biləcəyiniz teleferik dağında gəzinti sahələrinin xaricində sizləri qır qəhvəsi və uşaq oyun sahələri gözləyir. Kabel yolunda günün erkən saatlarında görünüş vermək və uzun müddət gözləmək lazım deyil.

5. Kadifekale

Köhnə adı Pagos olan Kadifekale’ye, şəhərin tarixindən izlər daşıyan ən köhnə strukturlarından biri olması səbəbiylə İzmir gəziləcək yerlər listelerinize almanızı təklif edirəm. Smyrna’dan sonra şəhərin yenidən qurulduğu təpənin zirvəsində iştirak edən qala, Böyük İskəndərin Klaros’un Apollon Kahinidə aldığı tövsiyələr üzərinə generallarından Lysimachos tərəfindən inşa etdirilmişdir. Günümüzə yalnız qərb hissəsindəki 5 qülləsi və cənubundakı divarlarının bir hissəsi çata bilən hərbi quruluşda edilən qazıntılar nəticəsində Helen, Roma, Bizans və Osmanlı dövrlərinə aid qalıqlar tapılmışdır. Zəngin bir tarixə malikdir və bölgənin yoxsul sosial-iqtisadi quruluşu sayəsində idarəli turlardan keçmək faydalıdır.

6. Sasalı Təbii Həyat Parkı

Çiğli’deki İzmir Təbii Həyat Parkı, 1937-ci ildə qurulmuş olan və primitiv şərtləri səbəbiylə tənqid mövzusu olan Kültürpark içərisindəki Sərgi heyvanat Bahçesi’nin 2008-ci ildə saxladığı sulak sahələr ilə zəngin bitki, heyvan müxtəlifliyi ilə bilinən Sasalı’ya daşınmasıyla qurulmuşdur. 425 dönüşlük sahəyə sahib cazibədar Təbii Həyat Parkı içərisində 125 fərqli növdən 1500’e yaxın heyvanı, özlərinə ayrılmış xüsusi həyat sahələrində ziyarət edə bilərsiniz. Məktəblərə və canlı maraq edən qruplara təhsillərin də verildiyi park, yemə-içmə və alver imkanları baxımından ziyarətçilərini məmnun edəcək zənginliyə sahibdir.

7. Agora

Namazgah semti olan Agora, M.S. 2-ci əsrdə inşa edilmişdir. Kemeraltı Çarşı’nın Mezarlıkbaşı istiqamətinə doğru getdiyinizdə asanlıqla çata biləcəyiniz tarixi yerleşke, Kadifekale’ye yaxın bir sahədə üç mərtəbəli olaraq qurulmuşdur. Şəhərin ticarət, məhkəmə, dini və siyasi funksiyalarının yerinə yetirilməsinin məqsəd qoyulduğu quruluş kompleksində həyata keçirilən qazıntılar nəticəsində Zeus Qurbangahın, başda Tanrı tərəfindən Vesta kabartması olmaqla çox sayda heykəl ilə birlikdə mərmər, daş, sümük, şüşə, mineral və bişmiş torpaqdan edilmiş əsərlər gün işığına çıxardılmışdır. Bundan başqa, İon Agoranın ən böyük və ən yaxşı şəkildə qorunan İzmir Agora’sını ziyarət edərkən M.S. 178-ci ildə meydana gələn böyük zəlzələ haqqında məlumatları olan yazıları da araşdırmaq olar.

8. Kordon

Şəhərin rəngli ictimai həyatının mərkəzində iştirak edən Kordon, Pasaport’taki Atatürk Meydanında başlayaraq İzmir Limanına qədər uzanır. 2000-ci illərin başındakı işlərlə yaşıl sahələrə və gediş yollarına qovuşan kordon boyuna, şəhərin inkişaf etmiş kütləvi nəqliyyat şəbəkəsi sayəsində aerodromdan asanca çata bilərsiniz. Sakin bir gündə dənizin və günəşin dadını çıxarmaq üçün gedişlər edə biləcəyiniz kordonda günəşin batmağa başlamasına yaxın saatda kafelərdən və ya restoranlardan birinə otursanız, gün batımının ovsunlayıcı mənzərəsini seyr edə bilərsiniz. Kordonda zaman keçirdikdən sonra körpüdən gəmiyə minib Karşıyaka’ya gedə bilər və ya gecə həyatı diqqətinizi çəkirsə Kipr Şəhidləri Prospektində doğru gedə bilərsiniz.

9. Fuar (Kültürpark)

Mustafa Kamal Atatürkün istəyi istiqamətində 1936-ci ildə Behçet Uz öndərliyində qurulmuş olan İzmir Fuar, ad-ı digər Kültürpark, ilə ölkəmizin digər dövlətlərlə olan iqtisadi əlaqələrinin gücləndirilməsi amaçlanmışdır. Hər il müxtəlif kateqoriyalarda sərgi təşkilatlarının reallaşdırıldığı Kültürpark’ın ən əhəmiyyətli fəaliyyətini, 9 Sentyabrda başlayan və 10 gün davam edən İzmir beynəlxalq sərgisi təşkil edir. Paraşüt qülləsi, əyləncə parkı və s.). İzmirin ürəyindəki yaşıl sahəni ədalətli dövrlərdən kənarda ziyarət etsəniz; Atatürk Açıq Hava Tiyatrosu; İsmət İnönü İncəsənət Mərkəzi, Şəkil-Heykəl Muzeyi və İzmir Tarix və İncəsənət Muzeyi kimi mədəni məkanlarında kefli saatlar keçirə bilərsiniz.

10. Ümran Bəradan Oyun və Toy Muzeyi

İzmirli keramika sənətçisi Ümran Baradan’ın dünyanın müxtəlif yerlərindən topladığı oyuncaqlar və başda Sunay Akın olmaq üzrə müxtəlif hədiyyəçilərin qatqılarıyla kolleksiyası yaradılan Ümran Baradan Oyun və Oyuncaq Muzeyi, 2010-ci ildə ziyarətə açılmışdır.

11. Az Polikarp Kilsəsi

Swissotel Grand Efes və Hilton Hotel arasında yerləşən, Polycarp Kilsəsi, Fransa Kralı 8. Lois’nin istəyi və Qanuni Sultan Süleymanın icazəsiylə 1625-ci ildə inşa edilmiş. M.Ş. 155-ci ildə inancından ötəri Romalılar tərəfindən Kadifekale’ye öldürülən Əzizin adıyla xatırlanan kilsə və monastır hissəsi 1688 zəlzələsində zərər görməsinin ardından 1690-1691 illəri arasında yenidən inşa edilmiş. Hz. İsanın ölümünün ardından sarıldığı kəfənin bir reprodüksiyonuna ev sahibliyi etdiyi üçün xristian dünyasında əhəmiyyətli yerə sahib olan kilsənin görülməsi lazım olan qisimlərini Saat Qülləsini də hazırlayan Raymond pərən tərəfindən çəkilmiş freskler təşkil edir.

12. Konak Meydanı

Kordon’daki Gündoğdu Meydanı və Pasaport’taki Respublika Meydanı ilə birlikdə ictimai hadisələrdə toplanma mərkəzi olaraq istifadə edilən şəhərin üç sahəsindən biri olan Konak Meydanına gəziləcək yerlər baxımından mərkəzi bir mövqedə olması səbəbiylə ayrı bir mötərizə açmaq lazımdır. Ətrafı rəsmi təşkilatlara çevrili olan meydan, Saat Qülləsinin xaricində 1919-cı ildə Yunanlılar tərəfindən şəhid edilən Həsən Tahsin xatirəsinə ucaldılmış İlk Kurşun Anıtı və xarici qisiminin örtən plitələr ilə maraq çəkən Konak Yalı Məscidinə ev sahibliyi edir. Atatürk Mədəniyyət Mərkəzinə doğru olan hissəsi botanika bağçalarına ayrılmış meydanda fotoşəkil çektirdikten və göyərçinləri besledikten sonra diləsəniz dərhal arxasından başlayan Kemeraltı’na girə bilər ya da dənizə doğru olan hissəsindəki kütləvi nəqliyyata dayanacaqlarından şəhərin digər nöqtələrinə hərəkət edən maşınlara minə bilər.

13. Kızlarağası han

Kemeraltı bazarında içərisindəki xanların ən böyüyü və ən görkemlisi sayılan Kızlarağası Hanı, ehtişamlı Hisar Məscidinin qərbinə Hacı Bəşir Ağa tərəfindən 1744-ci ildə inşa etdirilmişdir. 1745-ci ildə dənizin kənarında yerləşən hanın aşağı mərtəbəsi ticarət fəaliyyətinə həsr olunmuş, üst hissəsi isə yerləşdirmə üçün ayrılmışdır. 1993-ci ildə bərpa edilərək şəhərə qazandırılan turistik bazarda hal-hazırda müxtəlif əl sənətləri məhsullarının, xalçaların, zərgərlik əşyalarının və suvenirlərin satıldığı dükanlar fəaliyyət göstərir. Kemeraltı’yı və hananı ziyarət etdikdən sonra içkinin zövqünü qazanaraq həyət ortasında çay bağçasında nəfəs ala bilərsiniz.

14. Atatürk Muzeyi

Kordon olaraq da xatırlanan Kordon Boyu üzərindəki Atatürk Muzeyinin binası, 1875-1880 illəri arasında xalça taciri Takfor tərəfindən iqamətgah olaraq etdirilmiş. 1922-ci ildə sahibi tərəfindən tərk edilən bina İzmir İqtisad Konqresinin toplandığı 1923-ci ildən etibarən ulu öndərimiz Mustafa Kamal Atatürk tərəfindən şəxsi işlərini icra etmək üçün istifadə edilmiş. 1941-ci ildə bələdiyyənin muzey olaraq xalqın ziyarətinə açdığı Osmanlı-Levanten arxitekturasına sahib binada dövrün mebeli ilə birlikdə Atatürkün istifadə əşyalar sərgilənir.

15. Kıbrıs Şəhidlər Küçəsi

İzmir gəziləcək yerlər siyahısının son əsnasında sizlərə ziyarət etmənizi tövsiyə edəcəyəm Kipr Şəhidləri Prospekti həm əyləncə arayışındakileri həm də alver tutqunlarını məmnun edəcək imkanları bünyəsində saxlayır. Talatpaşa ilə Əli Çetinkaya bulvarlarının kəsişdiyi nöqtədən başlayıb, Kordon’un limana doğru gedən bölgəsinə qədər uzanan prospekt sağlı sollu alver və yemə-içmə məkanları ilə doluykən; Qazi Qadınları, Muzaffer İzgü və Lace kimi məşhur yan küçələr əyləncəli yerlər üçün qorunur.