2020-ci ilin sonuna qədər koronavirus epidemiyası səbəbindən Çin və digər ölkələrlə qarşılıqlı ticarətin azalması səbəbindən Özbəkistan iqtisadiyyatı 960 milyon dollardan çox itirə bilər.
KONKRET.az-ın Mərkəzi Asiya ölkələri üzrə bürosu xəbər verir ki, bu sözləri iqtisadiyyat elmləri doktoru, ekspert Sergey Voronin “Review.uz” nəşrinə müsahibəsində bildirib.
Ekspertin fikrincə, ölkə büdcəsi bir neçə cəhətdən zərər çəkə bilər.
Beləliklə, əlavə dəyər vergisi daxilolmaları 2,9% -dən 1.5% -ə, gömrük rüsumları üçün – 0.4% -dən 0.2% -ə, aksiz vergiləri üçün isə 0.1% -dən 0.05-ə düşə bilər.
2019-cu ildə respublikanın ÜDM-nin 58,3 milyard dollar olacağına əsaslanaraq, itkilərin 960 milyon dolları (ÜDM-in 1.65%) keçəcəyi gözlənilir.
Qısa müddət ərzində, yerli istehsalçıların ələ keçirə biləcəyi məhsul bazarlarında formalaşmış “boşluqları” müəyyən etmək məsləhət görülür.
Voronin qeyd edib ki, müvafiq qurumlar bütün sahibkarlıq subyektləri üçün ədalətli rəqabət yaratmaq üçün səy göstərməli və onlara lazımi dəstək verməlidirlər.
Koronavirus səbəbindən Özbəkistan çinli turistlərin bir hissəsini itirə bilər. 2019-cu ildə respublikaya 61,9 min çinli səfər edib və bu göstərici ilə Çin xarici ölkələr arasında Türkiyədən sonra ikinci yerdədir. Epidemiya ilə əlaqədar olaraq Çin hakimiyyəti yerli turoperatorlara və turizm agentlərinə xaricdə tur satmağı qadağan edib və Qoskomturizm yerli şirkətlərə Çinə turların satışını dayandırmağı tövsiyə edib. Çinli turistlərin itkisi otellərin, restoranların, kafelərin, bələdçilərin, aviaşirkətlərin, daxili marşrutlardakı nəqliyyat şirkətlərinin gəlirlərinə mənfi təsir göstərə bilər.
Çində məcburi tətil Özbəkistanın idxal və ixrac həcminə təsir göstərə bilər, çünki bir neçə ildir Çin ölkəmizin əsas ticarət tərəfdaşıdır.
2019-cu ilin sonunda Çin öz mövqeyini möhkəmləndirib. Bu ölkə ilə ticarətin həcmi 7,6 milyard dollar təşkil edib. Bundan ixrac 2,9 milyard dollar, idxal isə 5.1 milyard dollar olub. Çinin Özbəkistanın ümumi xarici ticarətindəki payı 18.1% -ə yüksəlib. Çin ilə ticarət onsuz da Rusiya ilə ticarətdən 1 milyard dollar çoxdur.
Özbəkistan Çinə enerji və neft məhsulları (917 milyon dollar), tekstil (437,6 milyon dollar), xidmətlər (694 milyon dollar) ixrac edir.
Özbəkistan əsasən Çindən maşın və avadanlıq alır (2019-cu ildə 3,2 milyard dollar). Bu, ölkədən gətirilən bütün idxalın yarısından çoxunu təşkil edir. İkinci yerdə kimya məhsulları və ondan hazırlanan məhsullardır – 768,2 milyon dollar.
2019-cu ildə Çin Özbəkistanda yaradılan yeni şirkətlərin sayına görə birinci yeri tutub. Keçən il Çin kapitalı ilə 531 şirkət meydana çıxıb və ümumilikdə ölkədə 1652 şirkət fəaliyyət göstərir.
