1bdə Cənubi Koreyaya səfərimlə başlayıb. Orada keçirdiyim vaxt, etdiyim söhbətlər, eşitdiyim fikirlər sonradan “Millətlər necə brend olur” adlı əsərimin əsasını təşkil edib. Daha sonra Çin, bir sıra Avropa ölkəsi, Yaxın Şərq, Rusiyaya səfərim olub. Məni inkişaf və ya tənəzzülün ümumi mənzərəsindən daha çox idarə qərarlarının obyektiv strukturu, dövlətdəki əsas dəyişiklikləri doğuran və bunu qabaqcadan duya bilən əsas şəxslərin fəaliyyəti və fəaliyyətsizliyi maraqlandırır”,- Rəhimbəy Əbdürrəhmanov “Qruziya Online” portalında işıq üzü görən məqaləsində yazır.
Hazırda Gürcüstanda olan müəllif 2003-cü ildə ölkədə baş verən “Qızılgül inqilabı”nın başlanğıcını qoyduğu islahatları araşdırır: “İnqilab nəticəsində hakimiyyətə gələn Mixail Saakaşvilinin “Vahid Milli Hərəkat” partiyası dövlətin demokratiyaya və çiçəklənməyə yolunu açan ən vacib və həlledici qərarların banisi, bələdçisi olub”.
Bir çox beynəlxalq reytinq agentliklərinin hesabatlarına əsasən, Gürcüstan dünyada nəzərə alınan bir sıra nüfuzlu indekslər üzrə keçmiş SSRİ ölkələri arasında şübhəsiz liderlik edir: “Belə ki, ötən il Gürcüstan “Doing Business” reytinqində 190 ölkə arasında 6-cı yerə çıxıb. Amerikanın “Gallup” ictimai rəy institutunun “Qlobal qanun və qayda – 2018” reytinqində 17-ci yerdə qərarlaşıb. “”Legatum Prosperity Index” tərəfindən hər il təqdim edilən “inkişaf reytinqində” 85-ci pillədən 80-ci pilləyə yüksəlib. “World Justice Project” beynəlxalq müstəqil təşkilat tərəfindən tərtib edilən “Qanunun aliliyi” indeksində 34-cü yeri tutub. Qlobal rəqabət qabiliyyəti indeksi üzrə 140 ölkə arasında 66-cı yerə çıxıb”.
“Ölkələr uğur əldə edir, müvəffəqiyyətsizliyə uğrayır, dünyanın iqtisadi liderlərinə çevrilir, demokratik azadlıqlar etalonu olur, ya da avtokratik bataqlığa düşərək rüşvətxor autsayderə çevrilir. Dövlətlər və cəmiyyətlər arasında qlobal kommunikasiyada beynəlxalq təcrübə mübadiləsi ən mühüm vasitələrdən biridir. Hər bir ölkə beynəlxalq təcrübəni mənimsəyərək öz “velosipedi”ni ixtira edir, nəticədə “konrekt bir şeyin əvəzinə abstrakt bir şey” alınır. Adi və mənim fikrimcə həmişə effektiv olmayan beynəlxalq təcrübə mübadiləsi məhz hökumətlərarası səviyyədə həyata keçirilir”, – məqalədə deyilir. Müəllif bu formatın bir neçə səbəbdən dolayı uğursuz olduğunu düşünür:
1. Rəsmi görüşlər və tədbirlər tez-tez prosesdən daha çox rəsmiyyət nəzərdə tutur, mühüm detallar diqqətdən kənarda qalır.
2. Beynəlxalq təcrübə transferi nəinki dərin təhlil tələb edir, eyni zamanda birbaşa məsuliyyətli icraçıların keyfiyyətindən asılıdır.
3. Hökumətlərarası təcrübənin mənimsənilməsi prosesi çox vaxt sadəcə yer və məkana uyğun gəlməyə bilər.
4. Fikir və informasiya mənbəyinin plüralizmi əhəmiyyət daşıyır. Bir növ “kaleydoskop effekti” yaradır.
Təcrübənin mənimsənilməsi prosesi yalnız bir informasiya mənbəyindən yayımlansa, onda “kaleydoskop” effekti işə yaramaya bilər.
5. Bələdçilərin hakim rejimdən asılılığı təcrübənin mənimsənilməsi prosesinə müəyyən dəyişikliklər edə bilər. Belə ki, bələdçilərin həm hakim elita, həm parlament tərəfindən nəzarətdə saxlanılması sistemli tətbiqin deformasiyasına səbəb ola bilər.
“Məhz bu səbəbdən rəsmi dövlətlərarası kanalla əldə olunan informasiyanı başqa, qeyri-rəsmi mənbədən alınmış məlumatla birləşdirməkdə fayda var. Burada müstəqil siyasi səyyahlar ölkələr arasında əlavə rabitə kanalına, legitim “casuslara”, səfirlərə çevrilirlər. Geriyə, reqlamentə, “böyük bosslara” və başqa direktivlərə baxmadan fəaliyyət göstərən bu insanlar lazımi səriştə və bilik təcrübəsi olduğu təqdirdə yeni informasiya mənbələrinin, uğurlu islahatların, siyasi-iqtisadi strukturların, texnologiyaların detallarını ifşa etmək iqtidarında olurlar. İnformasiya müxtəlif mənbələrdən – KİV, kitab, məqalə, reportaj və sair – ötürülə bilər. Dövlət aparatı da öz növbəsində siyasi turistlərin dərc edilən əsərlərindən istifadə edərək, “özləri üçün qeydlər” apara bilər”, – məqalədə deyilir.
“Mənim insanlara mesajım belədir. Əgər səyahət etməyi xoşlayırsınızsa və ölkənizdə baş verənlərə laqeyd deyilsinizsə, onda səfərlərinizdə dünyanın ən yaxşı siyasi, mədəni, iqtisadi və texnoloji təcrübələrini öyrənə, mənbə axtara, materialların üzərində işləyə, onları dərc edib maarifləndirə bilərsiniz. Yeni ölkədə səfər zamanı çimərlikdə istirahət edib, ekskursiyalara və qastronomiya turlarına baş çəkməklə yanaşı, siyasi-iqtisadi sistemlərlə, keçirilən islahatlar, mədəniyyət, təhsil və texnologiya sahəsində əldə edilən nailiyyətlərlə tanış ola bilərsiniz”, – məqalə müəllifi sonda belə bir məsləhət görür.
