Ev Gəzməli yerlər Gəziləcək yerlər – Mardin

Gəziləcək yerlər – Mardin

Gəzməli-görməli yerlər – Mardin

1. Mardin Evləri

1. Mardin Evləri

Daş sənətkarlığının görkəminə şahid olmaq üçün şəhərə Orta Əsr mənzərəsi qazandıran, ənənəvi memarlıqla inşa edilmiş daş evləri Mardin görüləcək yerlər siyahınızın ilk sırasında yer almalıdır. Bölgədə asanlıqla yerləşən sarı əhəngdaşı daşından düzəldilmiş Mardin Evlərinin ən böyük xüsusiyyəti isti iç hissəsinə əks etdirməməsidir. Tuya Dağı yamaclarındakı dar küçələrdə gəzərkən görəcəyiniz evlərin görkəmi, divarlarına işlənən bəzəmələrlə daha da artırılmışdır.

2. Deyrulzafaran Monastırı

2. Deyrulzafaran Monastırı

Martinin 4 kilometr şərqində, düzənliyə hakim bir mövqedə yer alan Deyrulzafaran Monastırı, M.S. 5-ci əsrdə Süryani-lər tərəfindən inşa edilmişdir. Başa çatdıqdan sonra əsrlər içərisində edilən əlavələrlə bugünkü mənzərəsini qazanan monastır, 1932-cı ilə qədər Süryani Pravoslav müqəddəslərinin iqamətgahı kimi istifadə edilmişdir. 52 patriarxın məzarlarının yerləşdiyi dini tikilinin ən əhəmiyyətli hissələrini Bənövşəyi Hananyo (Günbəzli), Məryəm Ana kilsələri ilə Əzizlər Evi və Günəş Məbədi yaradır. İnşa edildiyi dövrdə istifadə olunan mozaikaları hazırda daha möhkəmliyini qoruyan quruluşu səfər etsəniz, tarixi bir Süryani Dilində İncili görmə üstünlüyünə malik ola bilərsiniz.

3. Ulu Məscidi

3. Ulu Məscidi

Bazar içərisindəki Ulu Məscidi, müxtəlif yerlərinə yerləşdirilmiş 16 kitabəyə malik olmasına baxmayaraq kim tərəfindən nə vaxt tikildiyi və memarının kim olduğu bilinmir. Martinin ən qədim məscidi adlandırılan dini quruluş, 2 minarəli olaraq inşa edilmişdir. Ancaq dövrümüzə bunlardan yalnız 1 dənəsi sağlam olaraq ara-sıra. Ağqoyunlu, Məmlük və Osmanlı dövrlərində reviziya keçirmiş olan quruluş, indiki görünüşünə isə 1967-ci ildə qovuşmuşdur. 4 böyük məzhəbə müraciət edən məscidin minarə cənnətlə gözləmiş 10 səhabələrinin adları yazılıdır.

4. Mardin qalası

4. Mardin qalası

“Qartal Yuvası” adı da anılan Mardin Qalası, günümüzə çatan son mənzərəni 10-ci əsrdə Hamdanilerin işi ilə əldə edib. 1.600 illik keçmişə sahib olan hərbi quruluş, strateji mövqeyi sayəsində regionu əlində saxlamaq istəyən bütün mədəniyyətlər tərəfindən istifadə edilmişdir. Tarixi dəyəri qədər mənzərəsilə da sizləri ovsunlayacaq olan qala, görkəmi və möhkəmliyi bir çox şairə ilham qaynağı olmuşdur.

5. Mardin Muzeyi

Asur Osmanlılara qədər bölgəyə hökm etmiş mədəniyyətlərə aid tapıntıların nümayiş etdirdiyi Mardin Muzeyi, 1942-ci ildə yaradılmışdır. 1995-ci ildən bəri fəaliyyət göstərdiyi binası isə 1895-ci ildə Antakya Patriarxı Ignatios Bəhram Banını tərəfindən Süryani Katolik Patriarxlığı kimi inşa etdirilmişdir. Arxeologiya və etnoqrafiya olmaq üzrə 2 fərqli hissə özündə əks etdirən muzeydə tarixi əhəmiyyətə malik əşyaların yanaşı region mədəniyyətini verməyinizə yardımçı olacaq materialları də araşdıra bilərsiniz.

6. Kasımiye Mədrəsəsi

Kasımiye Mədrəsəsi

Mardin, ziyarət ediləcək yerlər siyahısında; ancaq Timur administrasiyasında monqolların hücumları ilə əlaqədar olan Kasımiya Mədrəsidir. 15-ci əsrdə Akkoyunlu Sultan Kasım İbni Cihangir tərəfindən tamamlanan tikinti, Artuklu daş işçiliyi və mimarisinin görkəmini əks etdirmək baxımından çox qiymətlidir. Evdə öldürülən Kasım Paşanın qardaşının bina içərisində asıldığı baharın qan izləri olduğu zaman görüldüyü bildirilən dini oblikin mərkəzi, indi də Əl Cəzirə İncəsənət Muzeyinə ev sahibliyi edir.

7. Dara Mesopotomiya Harabeleri

Dara Mesopotomiya Harabeleri

Bölgənin ən möhtəşəm və məşhur şəhəri olan Dara Mezopotamiya xarabalıqları Nusaybin yolunda Oğuz kəndi sərhədləri içərisində yerləşir. Fars adı qədim Dara şəhəridir. 530-570 il arasında inşa edilmişdir. Şəhərdəki qazıntılar nəticəsində, Roma dövründə əhəmiyyətini qoruyan və inkişafını davam etdirən sarnıçlar, quyular, bazarlar, kilsələr, teatrlar və hərbi binalar səthə gətirildi. Ilk Silk Yolu üzərindəki mövqeyinə görə ticarət və dini mövzularda önə çıxan şəhər, ilk növbədə parçaları oyulmuş şəhərdir.

8. Mor Gbariel Monastırı (Deyrulumur)

Mor Gbariel Manastırı

Midyatın Güngören qəsəbəsində Suriyalıların əsas torpaqları kimi tanınan Tur Abdin Yaylası’nda yerləşən Mor Gbariel Monastırı (Deyrulumur) 397-ci ildə Mor Şemuel və onun tələbəsi Mor Şemun tərəfindən tikilmişdir. Turabbin Metropoliti Mor Gabriel, fərqli binaların dini quruluşunun inkişafına əhəmiyyətli qatqılar verdi, fərqli tarixlərdə başladı. Süryani Kilsəsi tərəfindən “İkinci Qüds” elan etdiyi monastır başa çatdıqdan sonra tanınmışdı ki, Roma və Bizans imperatorlarından hədiyyə aldı.

9. Zinciriye Mədrəsəsi

Zinciriye Medrəsəsi

1385-ci ildə burada tikilmiş olan Sultan İsa adı ilə bilinən Zinciriye Mədrəsəsi, bölgəni işğal edən Moğol ordusudur. İki mərtəbəli və iki həyət kimi nəzərdə tutulmuşdur, dini struktur xüsusilə özünəməxsus daş müalicəsi ilə qeyd olunur. Əlverişli yerə görə keçmişdə bir rəsədxana kimi istifadə edilən tarixi bina Sultan İsa türbəsini və bir çox qədim yazıdan ibarətdir.

10. Mardin Muzeyi

Mardin Muzeyi

Mardin Muzeyi, 1942-ci ildə təsis edilən sivilizasiyaların Əsirlərdən Osmanlılara qədər olan əsərlərini nümayiş etdirdi. 1995-ci ildən bəri fəaliyyət göstərən bina, Antakya Patriarxı Ignatios Behram Banni tərəfindən 1895-ci ildə Süryani Katolik Patriarxı olaraq inşa edilmişdir. Arxeologiya və etnoqrafiya muzeyində 2 fərqli bölmə var və siz də tarixi mədəniyyətə sahib olan və regional mədəniyyətinizi müəyyənləşdirməyə kömək edəcək materialları araşdıra bilərsiniz.

11. Sakıp Sabancı Mardin Kent Muzeyi

Sakıp Sabancı Mardin Kent Muzeyi

Mardin, turistik yerinizə əlavə edə biləcəyiniz başqa bir muzeydir. Sakıp Sabancı Mardin Şəhər Muzeyi 2009-ci ildə açıldı. Şəhərin tarixi və mədəni irsi, keçmişdə süvari qış və vergi sığınacaq kimi istifadə edilən muzeydə ziyarətçilərə çatdırılır. Fotoşəkillər və rəsmlərin təşkil edildiyi Dilek Sabancı Art Gallery, mədəniyyət testində də iştirak edir.

12. Kırklar Kilsəsi

Kırklar Kilsəsi

Təkkə Mahallesi’ndeki Altunboğa Mədrəsəsi, Məlik Mənsur Əhməd Kiçik dövründə vəzirlik edən Altun Buğa tərəfindən 1364-ci ildə inşa etdirilmişdir. Digər növlərdən fərqli olaraq, təbii səbəblərdən xilas olan və bu gün də pisləşən tarixi bina içərisində yeganə yer fəvvarədir. Edilən araşdırmalara görə bu hissənin bir eyvan olduğu düşünülmekle birlikdə mədrəsə binasının vaxtında olduqca geniş bir sahəsi örtdüyü təyin olunmuşdur.

13. Şehidiyyə məscidi

Şehidiyyə məscidi

Sehidiye Məscidi 1214-cü ildə Melik Mansur Nəsrəddin Aslan tərəfindən eyni adlı və eyni adı ilə tikilmişdir. Muzeyləri də olduğu 1. Cadde’nin cənubundakı köhnə poçt binasının qarşısında iştirak edən dini quruluşun müxtəlif stillərin bir harmanını meydana gətirən minarəsi isə 1916-cı ildə Erməni memar Sərkis Lole nəzarətində inşa edilmişdir. Zaman içərisində reallaşdırılan təmir və əlavələrlə orijinallığının böyük nisbətdə itirsə də quruluşun daş işlemelerinin bir qismi göz alıcı gözəlliyini hələ də qoruyur.

14. Savur qapı Mədrəsəsi

Savur qapı Mədrəsəsi

Memarlıq xüsusiyyətləri göz önünə alınaraq Artukoğulları’nın bölgəyə hökm etdiyi 13. və 14. əsrlər arasında inşa edildiyi düşünülən Savur Qapı Mədrəsəsi, Bab əs Sur Məscidinə yaxın mövqedəki dar bir küçədə iştirak edir. İndiki vaxtda baxımsız halda qədərinə tərk edilmiş olan mədrəsəni bölgənin arxitektura mədəniyyətinin zənginliyinə şahid olmaq üçün ziyarət edə bilərsiniz.

15. Möhtərəm Çarşı

Mardin çarşı

Zəngin məzmunu və alış-verişi sevənləri ilə gedəcək zəngin bazarda Mardinə gedəcək yerlərin siyahısı son xəttini ayırıram. “Sipahiler” və “Tellaklar” adlanan çarşıda bu gün adını almaqda nüfuz qazanan yolun hər iki tərəfindəki portikaller də təsirli idi. Bu portikosların arxasında dükanlarda xüsusilə Mardin, xüsusilə filigree əl sənəti məhsullarının bol tapa bilərsiniz.